Τα τρόφιμα χωρίζονται σε ομάδες αναλόγως με τα θρεπτικά συστατικά που περιέχουν. Δεν είναι λίγες οι φορές που τα παιδιά προσχολικής ηλικίας δεν επιθυμούν να καταναλώσουν ένα τρόφιμο, είτε επειδή θέλουν να δηλώσουν την ανεξαρτησία τους, είτε επειδή έχουν βαρεθεί τα συνήθη φαγητά. Πρόκειται για μια προσωρινή κατάσταση και οι γονείς δεν θα πρέπει να πανικοβάλλονται, αλλά ούτε και να επιμένουν στην κατανάλωση ενός συγκεκριμένου τροφίμου από τα παιδιά τους. Στόχος τους θα πρέπει να είναι η εξεύρεση εναλλακτικών, έτσι ώστε να μην στερήσουν θρεπτικά συστατικά από την τροφή των παιδιών. Σε γενικές γραμμές θα πρέπει αν θυμούνται ότι το παιδί χρειάζεται μικρές ποσότητες φαγητού και μεγάλη ποικιλία, ενώ θα πρέπει να δώσουν προσοχή και στην παρουσίαση του πιάτου, έτσι ώστε να μη μοιάζει «παραφορτωμένο» και να σερβίρεται στη σωστή θερμοκρασία έτσι ώστε να είναι εύληπτο και θελκτικό προς κατανάλωση.
Ομάδα γαλακτοκομικών:
Το γάλα ως τροφή, παύει να είναι απαραίτητο μετά τη βρεφική ηλικία. Επομένως, παιδιά τα οποία δεν επιθυμούν να καταναλώσουν γάλα, μπορούν οι γονείς να τους το αντικαταστήσουν με άλλες πηγές ασβεστίου και πρωτεΐνης, όπως το γιαούρτι και το τυρί. 2-3 είναι οι μερίδες των γαλακτοκομικών που χρειάζεται ένα παιδί ημερησίως. Ως μερίδα νοείται 1 φλιτζάνι γάλα ή 1 κεσεδάκι γιαούρτι ή 30 γρ τυρί. Μια καλή συνήθεια και πρακτική είναι να καταναλώνεται το γάλα μαζί με δημητριακά, όμως θα πρέπει να δοθεί προσοχή από τους γονείς έτσι ώστε τα δημητριακά που προσφέρουν στο παιδί τους να μην περιέχουν πρόσθετη ζάχαρη. Καλύτερα το γάλα που προσφέρεται να είναι σε μια θερμοκρασία δωματίου ή ελάχιστα χλιαρό και όχι κρύο, γιατί μπορεί να προκαλέσει πονόκοιλο στα παιδιά την ώρα που βρίσκονται στον σχολείο. Προφανώς, καλό είναι στο γάλα να μην προστίθεται κακάο ή ζάχαρη, αλλά μια μικρή ποσότητα κακάο ή σοκολάτα δεν βλάπτει. Για τα πιο μικρά παιδιά προσχολικής ηλικίας (αυτά των 4 ετών) καλό είναι το γάλα να προσφέρεται σε ποτήρι χωρίς καλαμάκι, έτσι ώστε τα παιδιά να αναπτύξουν το συντονισμό ματιών- χεριού.
Ομάδα κρέατος:
Το κρέας προσφέρει στο παιδί τον απαραίτητο σίδηρο που χρειάζεται. Είναι πολύ συχνό το φαινόμενο της σιδηροπενικής αναιμίας στα παιδιά. Το κρέας θα πρέπει να είναι καλοψημένο, για αποφυγή επιμόλυνσης του παιδιού με παθογόνους μικροοργανιοσμούς, αλλά ταυτόχρονα τρυφερό και ζουμερό. Σε περίπτωση που κάποιο παιδί δεν τρώει κόκκινο κρέας, δώστε του κεφτεδάκια από κιμά. Κοτόπουλο, ή θαλασσινά για να αναπληρώσει το σίδηρο που χρειάζεται. Φροντίστε το κρέας να είναι κομμένο σε μικρά κομματάκια ή ραβδάκια για να μπορεί το παιδί να το πιάνει μόνο του, ενώ πειραματιστείτε φτιάχνοντας σουβλάκια έτσι ώστε η κατανάλωση του κρέατος να γίνει πιο διασκεδαστική.
Ομάδα φρούτων και λαχανικών:
Στα παιδιά αρέσουν φρούτα και λαχανικά με τραγανή υφή και ζωηρά χρώματα. Για το λόγο αυτό, μην παραβράζετε τα λαχανικά σας. Εξάλλου, ο πολύς χρόνος βρασμού καταστρέφει και πολλές από τις βιταμίνες τους. Δοκιμάστε να πάτε στο μανάβη μαζί με το παιδί, γιατί τότε έχει περισσότερες πιθανότητες να καταναλώσει ένα νέο φρούτο ή λαχανικό. Τα λαχανικά θα πρέπει να βρίσκονται στο πιάτο του κυρίως γεύματος πάντα, έτσι ώστε το παιδί να μαθαίνει ότι η σαλάτα είναι μέρος του γεύματος. Σε περίπτωση που δεν τα καταναλώσει αποφύγετε τις φωνές και τις εντάσεις, απομακρύνετε το πιάτο και προσπαθήστε την επόμενη μέρα. Μην απογοητευτείτε εύκολα, κάποια στιγμή το παιδί θα καταναλώσει τα λαχανικά του. Η απλή έκθεση σε ένα τρόφιμο σε καθημερινή βάση έχει φανεί ότι κάνει τα παιδιά να το καταναλώσουν αργά ή γρήγορα. Ένα αντίστοιχο πείραμα έχει γίνει σε σχολεία με φρούτα. Ο δάσκαλος καλούνταν να καταναλώνει κάθε μέρα ένα μήλο, εμφανώς και επιδεικτικά μπροστά στα παιδιά, στο διάλλειμα. Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα όλα τα παιδιά ζητούσαν από τους γονείς μήλο για δεκατιανό στο σχολείο. Τα ωμά λαχανικά καλό είναι να είναι κομμένα σε ραβδάκια, έτσι ώστε το παιδί από μόνο του να μπορεί να τα πιάσει με το χέρι και να τα καταναλώσει. Μπορείτε δίπλα σε αυτά να φτιάξετε σαλτσούλες με βάση του γιαούρτι για να μπορεί το παιδί να τα βουτάει μέσα. Τα σουβλάκια λαχανικών ή σε συνδιασμό με κρέας καθώς και οι σούπες λαχανικών είναι καλές εναλλακτικές, αλλά σε γενικές γραμμές καλό είναι να μην «κρύβετε» τα λαχανικά, γιατί σε περίπτωση που το παιδί το ανακαλύψει θα αντιδράσει.
Ομάδα δημητριακών:
Καλό είναι τα παιδιά να βοηθούν στην παρασκευή σνακ με βάση τα δημητριακά (τοστάκια, σάντουιτς, κράκερ ή παξιμαδάκια με τυρί και λαχανικά). Προτιμήστε δημητριακά πρωινού χωρίς ζάχαρη και κακάο, αλλά εμπλουτισμένα με βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Μετά την κατανάλωση δημητριακών και επειδή αυτά «κολλούν» στα δόντια το παιδί θα πρέπει πάντα να ενθαρρύνεται να βουρτσίζει τα δόντια του προς αποφυγή τερηδόνας.
Ομάδα γλυκών:
Για τα γλυκά δεν θα πρέπει να υπάρχει υπερκατανάλωση, αλλά όχι και πλήρης απαγόρευση. Οι γονείς μπορούν να φτιάξουν τα δικά τους σπιτικά γλυκά για να ελέγξουν τη ζάχαρη και λιπαρά που θα χρησιμοποιήσουν. Καλό είναι το γλυκό να μην καταναλώνεται πριν το γεύμα, γιατί κόβει την όρεξη για φαγητό. Θα μπορούσε να δοθεί μετά το φαγητό και μετά το φρούτο. Τέλος, δεν θα πρέπει να προσφέρονται γλυκά στα παιδιά ως ανταμοιβή ή επιβράβευση, κάτι το οποίο δρα αρνητικά στην ψυχολογία του και στη συμπεριφορά του απέναντι στο φαγητό. Η επιβράβευση μπορεί να είναι μια βόλτα στο πάρκο, ένας περίπατος στη φύση ή μια μικρή εκδρομή το σαββατοκύριακο. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει το φαγητό να λειτουργεί ως μέσο ανταμοιβής.
Παναγιώτης Ζήσης
Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, MSc
