Το διαδίκτυο στις μέρες μας είναι πολύ βοηθητικό εργαλείο αλλά η βιβλιοθήκη πάντα θα έχει την πρώτη θέση στην αναζήτηση. Πηγαίνουμε σε μια βιβλιοθήκη κυρίως για να αναζητήσουμε πληροφορίες για κάποιο θέμα αφού εκεί είναι το μέρος που μπορείς να έχεις στα χέρια σου το υλικό που χρειάζεσαι. Σκέφτηκες ποτέ πώς και πότε άρχισε η ιστορία της βιβλιοθήκης; Γιατί ο άνθρωπος είχε την ανάγκη να κτίσει μια βιβλιοθήκη και να την τοποθετήσει ψηλά στις σκέψεις και στη ζωή του;
Η ιστορία των Βιβλιοθηκών έχει κοινή πορεία με την ιστορία του βιβλίου και της γραφής. Άρχισε πριν το 3.000 π.Χ. στην Ανατολή (Μεσοποταμία) και συνδέεται με την οργάνωση και διοίκηση των πρώτων βασιλείων, των Σουμέριων για παράδειγμα, με έπη και ύμνους που μιλούν για τη Δημιουργία και το θεϊκό Πάνθεον. Εκεί άρχισε να φυλάσσεται και να ταξινομείται αρχειακό και λογοτεχνικό υλικό και με τα χρόνια εξελίχθηκε ως θεσμός.
Ο Αριστοτέλης ενσωμάτωσε μια βιβλιοθήκη στην Ακαδημία που ίδρυσε, η οποία περιλάμβανε τα έργα του και των μαθητών του. Ήταν ο πρώτος που χώρισε τις επιστήμες, αφού μέχρι τότε με τον όρο φιλοσοφία περιέγραφαν τη σπουδή των πάντων. Έτσι, η βιβλιοθήκη φαίνεται σύγχρονη για την εποχή.
Μετά το θάνατο του Μέγα Αλέξανδρου ο στρατηγός Πτολεμαίος Ι. ίδρυσε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου τη μεγαλύτερη βιβλιοθήκη του αρχαίου κόσμου. Συγκέντρωσε εκεί βιβλία από όλα τα μέρη του κόσμου και έκτισε ένα μεγάλο και μεγαλοπρεπές κτίριο για να τα φιλοξενήσει. Αποκαλούνταν «Ναός της Γνώσης» και παρέμεινε για αιώνες η μεγαλύτερη βιβλιοθήκη του κόσμου.
Στη Ρώμη δημιουργήθηκαν οι πρώτες ιδιωτικές συλλογές βιβλίων σε επαύλεις αριστοκρατών (για παράδειγμα αυτή του Βάρρωνα) αλλά και δημόσιες βιβλιοθήκες από τον 1ο αιώνα π.Χ. Έτσι στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία άρχισαν να ιδρύονται βιβλιοθήκες με ραγδαίο ρυθμό σε κάθε σημείο, ακόμα και στην επαρχία.
Αρχικά οι βιβλιοθήκες προσαρτήθηκαν σε ανακτορικά συγκροτήματα και ναούς, ενώ βρίσκονταν στην εποπτεία βασιλέων και ιερατείων. Στα μέσα της πρώτης χιλιετίας άρχισαν να δημιουργούνται ιδιωτικές βιβλιοθήκες στον ελληνικό κόσμο (από την Ιωνία μέχρι την Κάτω Ιταλία) και συλλογές βιβλίων σε φιλοσοφικές σχολές, για παράδειγμα της Μιλήτου. Έτσι το βιβλίο καθιερώθηκε ως απαραίτητο εγχειρίδιο για την εκπαίδευση αλλά και εργαλείο πολιτισμού και σύμφωνα με το δημοκρατικό τότε πολίτευμα δικαίωμα στην είσοδο στη βιβλιοθήκη είχαν όλοι.
Στο Μεσαίωνα, την εποχή της πτώσης της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας που χαρακτηρίστηκε «σκοτεινή εποχή» έγιναν πολλές καταστροφές, πόλεμοι, επιδημίες. Οι περισσότεροι άνθρωποι ήταν αναλφάβητοι και η ενασχόληση με τα βιβλία πήγε στα χέρια των μοναχών. Κατά το Χριστιανισμό, σε Δύση και Ανατολή οι βιβλιοθήκες του ελληνορωμαικού κόσμου εγκαταλείφτηκαν για ιδεολογικούς λόγους, αφού τελούσαν υπό τη σκέπη θεών του Δωδεκάθεου (από τις Μούσες για παράδειγμα).
Η μορφή του βιβλίου άλλαξε από πάπυρο σε περγαμηνή και πλέον φαίνεται πως η Εκκλησία μέσω των μοναστηριακών κέντρων, των καθεδρικών ναών και επισκοπών ήταν πλέον θεσμός παίρνοντας τη θέση της βιβλιοθήκης. Άρχισαν στο πλαίσιο αυτό να λειτουργούν σχολεία και αντιγραφικά κέντρα. Οι μοναχοί ασχολήθηκαν πολύ με το βιβλίο, την παραγωγή και στη συνέχεια τη γραφή, την αντιγραφή αλλά και τη μετάφραση.
Όταν ο κόσμος κατάλαβε πόσο σημαντικό είναι να ξέρουμε να διαβάζουμε άρχισαν να μαθαίνουν ανάγνωση και γραφή. Αυτό έγινε στην εποχή της Αναγέννησης. Τότε χρειάστηκαν περισσότερα βιβλία και ο Γουτεμβέργιος τότε σκέφτηκε πως πρέπει να δημιουργήσει μια μηχανή που θα αντιγράφει και θα τυπώνει βιβλία, την τυπογραφική μηχανή.
Στα τέλη του 14ου αιώνα με την εμφάνιση των ουμανιστικών κέντρων επανήλθε ο θεσμός της ιδιωτικής, βασιλικής και δημόσιας βιβλιοθήκης. Η εφεύρεση της τυπογραφίας έφερε πλήθος βιβλίων στην αγορά και αποτέλεσε τομή στην από εκεί και έπειτα ιστορία. Η αρχιτεκτονική των βιβλιοθηκών ακολούθησε τα πρότυπα του Μπαρόκ με στοιχεία όμως κάθε περιοχής της Ευρώπης.
Άρχισαν να ιδρύονται βιβλιοθήκες και στα Πανεπιστήμια με αρχή την Ιταλία και το Παρίσι και στη συνέχεια κάθε μορφή ανώτερης σχολής είχε τη δική της βιβλιοθήκη. Από τον 17ο αιώνα άρχισαν να ιδρύονται εθνικές βιβλιοθήκες στα κράτη της Δ. Ευρώπης, οι οποίες εμπλουτίζονταν, ενώ με την εγκατάλειψη πολλών μοναστηριακών κέντρων οι βιβλιοθήκες πολλαπλασίασαν τις συλλογές τους, αφού μεταφέρθηκαν οι βιβλιοθήκες αυτών στις εθνικές.
Τον 19ο αιώνα στην Αμερική ιδρύθηκαν οι πρώτες δημόσιες και ιδιωτικές βιβλιοθήκες και είχαν στόχο να πλουτίσουν βιβλιακό υλικό που εκδιδόταν εκεί και να αποκτήσουν έντυπα συγγράμματα που αποθανάτιζαν το σύνολο της ευρωπαϊκής πνευματικής παράδοσης από τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους ως τους εκπροσώπους του Δυτικού Διαφωτισμού όπως για παράδειγμα του Βολταίρου.
Μετά τον Β. Παγκόσμιο πόλεμο πολλές βιβλιοθήκες της Ανατολικής και Δυτικής Ευρώπης καταστράφηκαν μαζί με το υλικό τους. Έπρεπε να βρεθούν νέες στέγες για τα βιβλία και να αποκατασταθεί η λειτουργία μεγάλων πανεπιστημιακών κτηρίων, όπως στη Λειψία. Ο όγκος που συνέχεια αυξάνονταν οδήγησε στην αντικατάσταση των παραδοσιακών εθνικών βιβλιοθηκών από νέα κτίσματα και προσθήκη νέων πτερύγων ίδιας ή διαφορετικής αρχιτεκτονικής.
Σήμερα η Βιβλιοθήκη είναι τόπος έρευνας, μια στέγη γραμμάτων και παραμένει πολύ σημαντική για τον άνθρωπο και τον πολιτισμό. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας αποτέλεσε βοήθεια αντί για εχθρό της βιβλιοθήκης, αφού έκανε πιο εύκολη την πρόσβαση. Πολλοί ασχολούνται με την αρχιτεκτονική της και προσπαθούν να την κάνουν αντάξια του περιεχομένου της, του τόπου στον οποίο βρίσκεται και να δώσουν νέες ιδέες στον τρόπο λειτουργίας και χρήσης της, ώστε να την κάνουν ίσως πιο ελκυστική. Φαίνεται πως όσα χρόνια και αν περάσουν κάποιοι θεσμοί παραμένουν ίδιοι και αυτό δίνει ελπίδα στον πολιτισμό και την ιστορία μας.
