Το καλοκαίρι είναι η εποχή που κυριαρχούν στις διατροφικές μας προτιμήσεις τα φρούτα και τα λαχανικά. Τα σκήπτρα στην κατανάλωση φρούτων κρατούν το πεπόνι και το καρπούζι, αφού είναι τα δύο φρούτα που έχουν συνδεθεί με το καλοκαίρι και η κατανάλωσή τους μας ξυπνά παιδικές αναμνήσεις.
Καρπούζι – Θρεπτικά συστατικά- Οφέλη για την υγεία: πρόκειται για ένα πολύ «διαιτητικό» φρούτο, παρά το γεγονός ότι πολλοί το θεωρούν θερμιδογόνο, αφού αποδίδει περίπου 30 θερμίδες/ 100γρ. Έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε νερό, αλλά και σε φυτικές ίνες, ενώ είναι πλούσιο σε βιταμίνες Α, C, Β1, Β6 και στα ανόργανα στοιχεία μαγνήσιο και κάλιο. Πρόκειται για ένα ισχυρά αντιοξειδωτικό φρούτο, αφού εκτός από τη βιταμίνη C περιέχει και λυκοπένιο. Οι δύο αυτές ουσίες προφυλάσσουν από εκφυλιστικές παθήσεις (καρδιαγγειακά νοσήματα) και ειδικά το λυκοπένιο μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης διαφόρων μορφών καρκίνου (καρκίνους προστάτη, μαστού και πνεύμονα). Το λυκοπένιο είναι το καροτενοειδές το οποίο δίνει στα φρούτα και στα λαχανικά το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα. Υπάρχει και στην ντομάτα, παρόλα αυτά, το λυκοπένιο του καρπουζιού φαίνεται να είναι περισσότερο βιοδιαθέσιμο από αυτό της ντομάτας. Το κάλιο που περιέχεται στο καρπούζι, βοηθά στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, ενώ σε συνδυασμό με το μαγνήσιο προστατεύει από τις μυϊκές κράμπες οι οποίες είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο ειδικά τώρα το καλοκαίρι. Η βιταμίνη Α που περιέχει είναι σημαντική για καλύτερη όραση και αποτελεσματικότερη άμυνα σε μολύνσεις καθώς ενδυναμώνει τα λεμφοκύτταρα του οργανισμού, ενώ οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β βοηθούν στην καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος και συμμετέχουν σε πολλές αντιδράσεις του οργανισμού. Τέλος το καρπούζι είναι πλούσιο στο αμινοξύ κιτρουλίνη το οποίο μπορεί να μεταβολιστεί σε αργινίνη, βασικό αμινοξύ για τον άνθρωπο, καθώς αποτελεί το αζωτούχο υπόστρωμα που χρησιμοποιείται στη σύνθεση του νιτρικού οξειδίου, διαδραματίζοντας ουσιαστικό ρόλο στις καρδιαγγειακές και ανοσολογικές λειτουργίες. Παράλληλα, η κιτρουλίνη έχει και διουρητικό ρόλο, επομένως η κατανάλωση καρπουζιού ενδείκνυται σε περιπτώσεις κατακράτησης υγρών.
Πεπόνι – Θρεπτικά συστατικά- οφέλη για την υγεία: αποδίδει μόνο 34 θερμίδες/100 gr. Η χημική του ανάλυση έχει δείξει ότι είναι πλούσιο σε βιταμίνες Α και C, καθώς και σε θειαμίνη, νιασίνη, Β6 και κάλιο. Όπως και το καρπούζι, λόγω του καλίου που περιέχει συμβάλει και αυτό στην ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, ενώ οι βιταμίνες Α και C παρέχουν αντιοξειδωτική προστασία στον οργανισμό και προφυλάσσουν από καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκίνο. Το μεγάλο «ατού» του πεπονιού είναι η ουσία αδενοσίνη. Μια ουσία που περιέχεται και στο κρεμμύδι και στο σκόρδο και έχει αντιπηκτικές και αντιθρομβωτικές ιδιότητες. Οι ερευνητές ανέμειξαν αιμοπετάλια με τη σάρκα του πεπονιού. Συμπέραναν ότι το πεπόνι περιέχει έναν παράγοντα που εμποδίζει τη συσσώρευση των ανθρωπίνων αιμοπεταλίων. Έτσι, τα αιμοπετάλια δεν κατάφεραν να ενωθούν, με αποτέλεσμα να αποτύχουν στη δημιουργία θρόμβων που ευθύνονται για τις καρδιοπάθειες και τα εγκεφαλικά επεισόδια.
Τρόποι κατανάλωσης: και τα δύο φρούτα μπορούν να καταναλωθούν αυτούσια, αλλά και ως χυμοί ή γρανίτες. Είναι πολύ συχνός ο συνδυασμός στην κατανάλωση αυτών των φρούτων με λευκό τυρί (φέτα ή χαλούμι). Πρόκειται για έναν ιδιαίτερο γευστικά συνδυασμό, ο οποίος ενδείκνυται ως ελαφρύ γεύμα τώρα το καλοκαίρι. Η αποθήκευσή τους μετά την κοπή θα πρέπει να γίνεται στο ψυγείο και η σάρκα τους θα πρέπει να καλύπτεται με μεμβράνη, αφού η βιταμίνη C και τα υπόλοιπα αντιοξειδωτικά οξειδώνονται και καταστρέφονται με την επαφή τους με τον αέρα.
Συμπερασματικά, και τα δύο φρούτα μας παρέχουν λίγες θερμίδες πολύ νερό, αλλά και σημαντικά θρεπτικά συστατικά τα οποία είναι ωφέλημα για την υγεία μας. Πολλά από αυτά τα συστατικά είναι κοινά, άλλα περιέχονται μόνο στο καρπούζι ή μόνο στο πεπόνι. Επομένως, η ποικιλία και η ισορροπία στην κατανάλωση αυτών των φρούτων είναι η χρυσή τομή που θα διασφαλίσει την υγείας μας.
Παναγιώτης Ζήσης
Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, MSc
