Φέτος όλη η χρονιά είναι αφιερωμένη στην Επανάσταση του 1821, επειδή γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα από τους Τούρκους. Πολλές χώρες τιμούν συμβολικά το γεγονός αυτό, γιατί κρύβει μέσα του πανανθρώπινες αξίες όπως η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η αυτοθυσία και ιδανικά που ενέπνευσαν τους λαούς. Για εμάς τους Έλληνες όμως η Επανάσταση του 1821 είναι το πιο σημαντικό γεγονός στη νεότερη ιστορία μας. Επτά συλλαβές όσες και οι ταινίες της Γαλανόλευκης… «Ελευθερία ή Θάνατος!»…απόφαση και παρακαταθήκη γραμμένη με το αίμα των προγόνων μας.
Ας εστιάσουμε στο τι έγινε τότε στα δικά μας μέρη και συγκεκριμένα στο Βόλο και στο Πήλιο.
- Από το 1423 το κάστρο των Παλαιών του Βόλου είχε πέσει στα χέρια των Τούρκων (Στη θέση αυτή υπήρχε οικισμός οχυρωμένος από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό το 551μ.Χ.) Τότε οι χριστιανοί κάτοικοι άρχισαν να ανεβαίνουν στο Πήλιο, τα χωριά του οποίου ως «βακούφια» και «χάσια» είχαν προνόμια και σχετική αυτονομία.
- Ο Ρήγας Φερραίος- Βελεστινλής ήταν ο μεγάλος εμπνευστής.
- Ο Αρχιμανδρίτης Άνθιμος Γαζής από τις Μηλιές, μέλος της Φιλικής Εταιρείας, ήταν ο μεγάλος πρωταγωνιστής του ξεσηκωμού του Γένους στα μέρη μας. Το 1817 επιστρέφει στις Μηλιές ως απεσταλμένος της Αρχής για να προετοιμάσει την Επανάσταση. Το 1818 σε συνεργασία με τον Τσακάλωφ ιδρύει την «Εφορεία Τρικέρων», Εφορεία ολόκληρης της Θεσσαλίας, όπως φαίνεται από μία επιστολή του Τσακάλωφ.
- Με το ξέσπασμα της ελληνικής επανάστασης του 1821, τα χωριά του Πηλίου πήραν το μέρος των επαναστατών, αλλά οι Τούρκοι κατόρθωσαν με τη βία να καταστείλουν την εξέγερση μέσα σε έναν χρόνο.
- 10 Απριλίου 1821: οι Φιλικοί του Πηλίου μαζεύτηκαν στις Μηλιές στο σπίτι του Γιάννη Δήμου. Εκεί αποφάσισαν την έναρξη της Επανάστασης και ορίστηκε Στρατιωτικός Αρχηγός ο Κυριάκος Μπασδέκης. Οι Ζαγοριανοί υπό την αρχηγία του οπλαρχηγού τους συγκεντρώθηκαν στις 5 Μαΐου του 1821 στου Μπασδέκη το καλύβι (σημερινό “Χάνι του Ζήση”) και με την συμμετοχή του Φιλίππου Ιωάννου κατέβηκαν νοτιότερα και αφού συνδέθηκαν με τους πολεμιστές των άλλων χωριών, περίμεναν το σύνθημα του Άνθιμου Γαζή.
- 2 Μαΐου 1821: σύμφωνα με ένα σημείωμα του καταγόμενου από τη Μακρινίτσα Βουκάτου, τα 24 χωριά του Πηλίου ξεσηκώθηκαν. Παράλληλα, επτά υδραίικα και σπετσιώτικα πλοία, με επικεφαλής τον πλοίαρχο Αναστάσιο Τσαμαδό, μπήκαν στον Παγασητικό, έπιασαν στα Πλατανίδια, ξεφόρτωσαν όπλα και και μπάλες για τα κανόνια κι έκαναν τους Τούρκους να κρυφτούν στο Κάστρο του Βόλου.
- 7 Μαΐου: ο Γιάννης Δήμου υψώνει η Σημαία της Επανάστασης στην πλατεία των Μηλεών στην εκκλησία των Ταξιαρχών και μιλάει μαζί με τον Γρηγόριο Κωνσταντά στους ντόπιους για ξεσηκωμό και ελευθερία. Το λάβαρο της Επανάστασης είχε κεντήσει η αδελφή του Γιάννη Δήμου η Ασημώ Ραζή. Ήταν λευκό με έναν κόκκινο σταυρό στη μέση και μικρούς σταυρούς στις άκρες. Ο σταυρός φανέρωνε την επικράτηση των Ορθοδόξων. Πάνω από αυτόν ανέτειλε ο ήλιος της δικαιοσύνης και κάτω η ημισέλινος φανέρωνε την πτώση της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Τότε, μαζί με το «Χριστός Ανέστη!» σε όλες τις εκκλησίες του Πηλίου ακούστηκε και το «Η Ελλάς Ανέστη!»
- 9 Μαΐου: Πολιορκία του κάστρου του Βόλου. Στην μάχη που ακολούθησε τραυματίστηκε ο Κυριάκος Μπασδέκης και μεταφέρθηκε στο Τρίκερι. Η πολιορκία δεν πετυχαίνει και το επαναστατικό σώμα μεταφέρεται στο Βελεστίνο.
- 11 Μαΐου: συνεδριάζουν οι εκπρόσωποι των επαναστατικών σωμάτων. Η συνέλευση ονομάσθηκε «Βουλή της Θετταλομαγνησίας» και πρόεδρο είχε τον Άνθιμο Γαζή και γραμματέα τον Ζαγοριανό Φίλιππο Ιωάννου. Αυτή εξέδωσε επαναστατική προκήρυξη που καλούσε τους υπόδουλους χριστιανούς του Βελεστίνου, Αλμυρού, Πηλίου και του Βόλου να ξεσηκωθούν, όμως δεν υπήρξε μεγάλη ανταπόκριση. Σε αυτήν την προκήρυξη για πρώτη φορά μπήκε η σφραγίδα-το έμβλημα του Αγώνα.
- Στις 26 Μαΐου στις Μηλιές σχηματίζεται το πρώτο επαναστατικό σώμα με “καπετάνιο και αρχιστράτηγο” το Θωμά Αλαγιάννη. Παράλληλα στην Πορταριά σχηματίζεται άλλο σώμα με αρχηγούς τον Ιωάννη και το Δημήτριο Πλατυγένη.
- Τέλη Απριλίου, ο Δράμαλης πασάς της Λάρισας φθάνει με ισχυρές δυνάμεις στο Βελεστίνο , σκορπά το ελληνικό στρατόπεδο και μετά τους πολιορκητές του Κάστρου του Βόλου. Οι Έλληνες οπισθοχωρούν προς το Τρίκερι και τα πίσω χωριά της Ζαγοράς. Ο Δράμαλης καίει χωριά του Πηλίου , ιδίως σπίτια Φιλικών , επιβάλλει στους κατοίκους Βαριά «Χαράτσια», αλλά δεν συλλαμβάνει τον ηγέτη του Ξεσηκωμού Άνθιμο Γαζή , που διαφεύγει στην Σκιάθο και αργότερα στην Ερμούπολη στη Σύρο.
- Η επανάσταση δεν σβήνει. Λίγο καιρό αργότερα ξεσηκώνονται τα χωριά του Νότιου Πηλίου , Αργαλαστή , Λαύκος , Προμύρι με αρχηγό το Ζορμπά, αλλά και η Παλιά Μιτζέλα , με τους αγωνιστές της Γριζάνο και Καλαμίδα.
- Το 1823 οι Τούρκοι επιτίθενται κατά των Επαναστατών στην περιοχή Αργαλαστής και Τρικερίου. Κατά την μάχη που έγινε εκεί στις 8 Μαΐου 1823 σκοτώνεται ο Κυριάκος Μπασδέκης και καταστρέφονται τα χωριά Αργαλαστή, Προμύρι και Λαύκος.
- Οι Τούρκοι, με αρχηγό το Μεχμέτ Ρουσήτ πασά, αφού ξεκαθάρισαν την κατάσταση στα χωριά του Πηλίου, στις αρχές του 1823, βάδισαν προς το νότιο Πήλιο και χτύπησαν τις δυνάμεις του Μήτρου Μπασδέκη, αδελφού του Κυριάκου, που είχε έδρα την Ζαγορά, και των άλλων καπεταναίων στο Λεφόκαστρο, κοντά στην Αργαλαστή. Οι επαναστάτες αναγκάστηκαν τότε να αποσυρθούν στο Τρίκερι και να ενωθούν με το κύριο ελληνικό σώμα που διοικούσε ο Καρατάσος.
Πολλοί επαναστάτες είχαν συγκεντρωθεί στο Τρίκερι όπου περίμεναν τη βοήθεια των τρικεριώτικων εμπορικών πλοίων. Οι Τούρκοι είχαν αποκλείσει από τη στεριά το Τρίκερι και οι επαναστάτες άρχισαν να υποφέρουν από έλλειψη τροφίμων. Τελικά συνθηκολόγησαν και βρέθηκαν στη Σκιάθο. - Οι όροι της συνθήκης που υπογράφτηκε ήταν:
α) Να φύγουν οι Τούρκοι από τα χωριά της Μαγνησίας
β) Οι Τρικεριώτες να μείνουν υπό τουρκική κατοχή
γ) Ο καπετάν Μήτρος Μπασδέκης να προσκυνήσει τους Τούρκους και να του δώσουν βιλαέτι τη Μαγνησία. Το ίδιο και οι καπεταναίοι Ιωάννης Βελέντζας(του δόθηκε ο Αλμυρός) και Δ. Λιακόπουλος (Αγυιά και Ραψάνη). Ο Καρατάσος με 800 στρατιώτες να πάρει ως βιλαέτι του την Εύβοια».
Στις 8 Οκτωβρίου 1823 οι Τούρκοι προσπάθησαν να αποβιβαστούν στη Σκιάθο. Αποκρούστηκαν όμως από τους άντρες του Καρατάσου.
Το 1823 τερματίζεται ουσιαστικά η επανάσταση στο Πήλιο με αποτέλεσμα να παραμείνει η Θεσσαλία έξω από την πρώτη ελεύθερη Ελλάδα του 1832 για ακόμα μισό αιώνα μέχρι την τελική απελευθέρωση και την ενσωμάτωσή της στην υπόλοιπη Ελλάδα. Αν και ήταν σύντομος ο ξεσηκωμός στην περιοχή μας, ωστόσο ήταν πολύ σημαντικός για την έκβαση της Επανάστασης, γιατί για εβδομήντα ημέρες απασχόλησε την στρατιά του Δράμαλη πασά και έτσι ο Κολοκοτρώνης και οι άλλοι οπλαρχηγοί είχαν χρόνο να προετοιμαστούν. Οι Αγωνιστές στη Θεσσαλία ήταν αδύνατον να γυρίσουν στον τόπο τους, επειδή οι Οθωμανικές αρχές τους καταδίωκαν. Έτσι, βρέθηκαν κοντά σε οπλαρχηγούς στη Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησο, όπου και συνέχισαν τον Αγώνα τους.