Και τα δύο λαχανικά είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την καλοκαιρινή διατροφή, αφού συνδυάζονται καταπληκτικά σε διάφορα πιάτα όπως το μπριάμ και τα γεμιστά, αλλά μπορούν να καταναλωθούν και ως σαλάτα (κολοκυθάκια με λαδολέμονο, κολοκυθάκια και μελιτζάνες ως ψητά λαχανικά με ελαιόλαδο και μπαλσάμικο) ή να συνοδεύσουν ένα κοκκινιστό μοσχάρι. Φυσικά, δεν λείπει και η τηγανητή εκδοχή τους η οποία συνοδεύεται κυρίως από τζατζίκι ή τυροσαλάτα.
Κολοκυθάκια: αποτελούν εξαιρετική πηγή βιταμίνης C και καλή πηγή βιταμίνης Α. Περιέχουν ποικιλία αντιοξειδωτικών συστατικών, όπως τα καροτενοειδή λουτεΐνη και ζεαξανθίνη. Τα συστατικά αυτά είναι γνωστά για τα οφέλη τους στην όραση και ιδιαίτερα στην προστασία που παρέχουν έναντι της σχετιζόμενης με την ηλικία εκφύλισης της ωχράς κηλίδας και του καταρράκτη. Μεταξύ άλλων, τα πράσινα κολοκυθάκια φαίνεται να έχουν αντιφλεγμονώδεις και αντιμικροβιακές ιδιότητες, οι οποίες με τη σειρά τους συμβάλλουν στην αντικαρκινική προστασία που αυτά παρέχουν. Πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα επιβεβαίωσαν τη διατήρηση ενός μεγάλου μέρους του αντιοξειδωτικού περιεχομένου τους μετά από το μαγείρεμά τους στον ατμό ή ακόμα και μετά τη διατήρησή τους στην κατάψυξη. Λόγω της μεγάλης τους περιεκτικότητας σε νερό, συστήνονται σε ανθρώπους που πάσχουν από ευερέθιστο έντερο, αφού συνήθως δεν προκαλούν πρηξίματα ή φουσκώματα. Τέλος, αποτελούν πολύ καλή πηγή καλίου, του ηλεκτρολύτη που ευθύνεται για την μείωση της αρτηριακής πίεσης και για τη μυϊκή λειτουργία. Καταναλώστε τα βραστά ως σαλάτα με λάδι και λεμόνι, γεμιστά με ρύζι ή και με κιμά, κόψτε τα σε φέτες και αφού τρίψετε πάνω τους φρέσκια ντομάτα και τυρί, ψήστε τα σε ένα πήλινο στο φούρνο και θα έχετε ένα πολύ νόστιμο και εύκολο, ελαφρύ φαγητό.
Μελιτζάνες: η αντιοξειδωτική δράση τους επικεντρώνεται σε μία ανθοκυανίνη, την νασουμίνη. Πειράματα σε ζώα έδειξαν ότι η ουσία αυτή προστατεύει τα εγκεφαλικά κύτταρα από την οξειδωτική δράση των ελευθέρων ριζών. Είναι γνωστό ότι οι ελεύθερες ρίζες δημιουργούνται από διάφορες αιτίες (άγχος, τροφή, υπεριώδης ακτινοβολία, ρύπανση της ατμόσφαιρας) στο σώμα μας. Μπορούν και επιτίθενται είτε στην κυτταρική μεμβράνη των κυττάρων είτε στον πυρήνα μεταλλάσσοντας το γενετικό τους υλικό. Έτσι γίνεται φανερό ότι οποιαδήποτε ουσία που εμποδίζει την καταστροφική δράση των ελευθέρων ριζών αποτελεί ουσιαστικά έναν τύπο «ασπίδας» του οργανισμού. Παράλληλα, πειράματα επίσης σε ζώα έδειξαν ότι η κατανάλωση χυμού μελιτζάνας μειώνει τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα. Μάλιστα βρέθηκε ότι η υποχοληστερολαμική αυτή δράση δεν οφείλεται μόνο στην νασουμίνη, αλλά και σε άλλες ουσίες (κυρίως τερπένια), καθώς και στην καλή περιεκτικότητά της σε διαιτητικές ίνες, που βρίσκονται στο λαχανικό αυτό. Συνεκτιμώντας και την αντιοξειδωτική της δράση, παράλληλα με την υποχοληστερολαιμική, εξάγουμε το συμπέρασμα για τον καρδιοπροστατευτικό ρόλο της μελιτζάνας. Επίσης, Η μελιτζάνα είναι ένα τρόφιμο που προάγει την καλή λειτουργία του εγκεφάλου. Εμποδίζει την υπεροξείδωση των λιπών (από τις ελεύθερες ρίζες) των εγκεφαλικών κυττάρων προασπίζοντας την ακεραιότητα και τη λειτουργική δομή τους. Παράλληλα αποτελεί καλή πηγή Mg, ενός ιχνοστοιχείου που φαίνεται να προάγει την καλή λειτουργία του εγκεφάλου (Στο μαγνήσιο αποδίδονται εν μέρει και οι αυξημένες ανάγκες ατόμων με στρες πχ μαθητών σε περίοδο εξετάσεων για σοκολάτα). Τέλος η μελιτζάνα είναι καλή πηγή βιταμινών συμπλέγματος Β και κυρίως θειαμίνης, νιασίνης, φυλλικού οξέως και πυριδοξίνης, βιταμινών που έλλειψή τους σχετίζεται με διαταραχές του κεντρικού νευρικού συστήματος. Να θυμάστε ότι η μελιτζάνα απορροφά πολύ λάδι, και για το λόγο καλύτερα να την ψήνετε παρά να την τηγανίζετε (στο μουσακά ή στα παπουτσάκια ή στο ιμάμ). Μπορείτε επίσης να τη γεμίσετε με ρύζι, ενώ αν την αφήσετε και «καεί» με τη φλούδα στο μάτι της κουζίνας ή στο γκάζι, βγάζει μια πολύ ωραία καπνιστή γεύση. Προσοχή με το ξεπίκρισμα πριν την μαγειρέψετε. Η φλούδα της μπορεί να ενοχλεί ανθρώπους με ευερέθιστο έντερο, για το λόγο αυτό καλύτερα να την αφαιρείτε ή να δοκιμάσετε άλλες ποικιλίες που έχουν πιο λεπτή φλούδα, όπως η τσακώνική ή η λευκή μελιτζάνα.
Παναγιώτης Ζήσης
Κλινικός- Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, MSc
