(6-10 Ιουλίου, 2020 – Βόλος – Δημοτικό Ωδείο Βόλου / αίθουσα συναυλιών “Έρση Σαράτση”)
Ο Ρομπέρτο Σίντον (21 Σεπτεμβρίου 1941 – 21 Δεκεμβρίου 2011) ήταν ένας από τους μεγαλύτερους Βραζιλιάνους πιανίστες όλων των εποχών. Οι ηχογραφήσεις του, όπως οι Ουγγρικές Ραψωδίες και η Ισπανική Ραψωδία του Λιστ, οι Σονάτες του Σκριάμπιν, τις οποίες ακολούθησαν οι Σονάτες για Βιολί και Πιάνο του Μπάρτοκ (μαζί με τη Jenny Abel) και οι οποίες χαρακτηρίστηκαν στη Γερμανία «μια από τις 33 καλύτερες ηχογραφήσεις του 20ού αιώνα», έκαναν το Ρομπέρτο Σίντον διάσημο σε όλο τον κόσμο.
Γιος Ούγγρου πατέρα και Γερμανίδας μητέρας ο Ρομπέρτο Σίντον γεννήθηκε στο Πόρτο Αλλέγκρε. Μετά τις πρώτες σπουδές του στο Πιάνο, τις οποίες άρχισε σε πολύ νεαρή ηλικία, έγινε μαθητής της Ilse Woebke που ήταν μαθήτρια του Conrad Ansorge, που με τη σειρά του ήταν μαθητής του ιδίου του Λιστ. Τελείωσε τις σπουδές του με τους Ilona Kabos και Claudio Arrau. Την ίδια στιγμή άρχισε μια διεθνή καριέρα και ταυτόχρονα μια εκτεταμένη δισκογραφική παραγωγή. Από το 1964-1991 ηχογράφησε περίπου 200 έργα για μια μεγάλη γκάμα εταιριών όπως οι EMI Angel, Deutsche Grammophon, Deutsche Harmonia Mundi κ.α. Το 1965 ηχογράφησε ένα βραβευμένο LP με έργα του Βίλλα-Λόμπος, στο οποίο περιλαμβανόταν και το περίφημο έργο Rudepoêma. Πολλοί από τους δίσκους του έγιναν best-sellers και το 1966 του απονεμήθηκε το Βραβείο “Citão de São Sebastião de Rio de Janeiro” για την καλύτερη κλασική ηχογράφηση, κι ακόμη το 1977 το Βραβείο των Γερμανών Κριτικών Δίσκων στον τομέα της μουσικής δωματίου. 41 έργα από 25 συνθέτες (από την Αυστρία, Βραζιλία, Αμερική, Ελλάδα, Γαλλία, Γουατεμάλα, Νορβηγία και Γερμανία) αφιερώθηκαν σ’ αυτόν. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του εγκαταστάθηκε στη Γερμανία, όπου ήταν καθηγητής πιάνου σε Μουσικές Ακαδημίες όπως στο Ανόβερο και στο Ντίσελντορφ, όπου και πέθανε το Δεκέμβριο του 2011 από καρδιακή προσβολή σε ηλικία 70 ετών.
Σήμερα, 9 χρόνια από το θάνατό του ο πιανίστας Ντίνος Μαστρογιάννης για να τιμήσει το Δάσκαλό του διοργανώνει ένα Διεθνή Διαγωνισμό για Πιάνο στο Βόλο, από 6-10 Ιουλίου του 2020.
- Πώς αποφασίσατε να διοργανώσετε αυτόν το Διαγωνισμό;
Η σκέψη για τον Διαγωνισμό δεν είναι τωρινή. Υφίσταται από το 2012, όταν, λίγο μετά τον θάνατο του Roberto Szidon, αποπειράθηκα να διοργανώσω τον Διαγωνισμό την άνοιξη του 2013. Όμως, σωρεία πρακτικών προβλημάτων, και κυρίως η οικονομική κρίση που ξέσπασε, με έκαναν να αποτύχω τότε και να μην γίνει τελικά. Ελπίζω όμως να πετύχει τώρα, και είμαι πολύ ευχαριστημένος και περήφανος για τον Δήμο Βόλου και τον ΔΟΕΠΑΠ-ΔΗΠΕΘΕ που ανέλαβαν να είναι οι διοργανωτές αυτού του τεραστίας αξίας εγχειρήματος, και επιβραβεύω δημόσια τη Χρύσα Δραντάκη – Δ/ντρια Πολιτισμού του ΔΟΕΠΑΠ-ΔΗΠΕΘΕ και τον Ανδρέα Μιμαίο-Δ/ντή του Δημοτικού Ωδείου Βόλου που κατάλαβαν αμέσως πόσο σημαντικό για την πόλη, την Ελλάδα και διεθνώς μπορεί να καταστεί αυτό το μεγάλο πολιτιστικό βήμα, και εισηγήθηκαν στον Δήμο Βόλου για την πραγμάτωσή του.
2. Γιατί ο Διαγωνισμός θα γίνει στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στο Βόλο;
Ο Ρομπέρτο Σίντον είχε ανέκαθεν μια “περίεργη” αλλά άγνωστη σε πολλούς σχέση με την Ελλάδα. 1) Έκανε την πρώτη παγκόσμια εκτέλεση του Διπλού Κοντσέρτου για Βιολί, Πιάνο και Ορχήστρα του Γιάννη Ανδρέου Παπαϊωάννου, μαζί με την επί σειρά ετών μουσική του παρτενέρ, περίφημη Γερμανίδα βιολονίστρια Jenny Abel. Ελάχιστοι το γνωρίζουν αυτό, όλοι όμως γνωρίζουν ποιος ήταν ο Γιάννης Ανδρέου Παπαϊωάννου. 2) Ο Ρομπέρτο είχε έρθει αρκετές φορές στην Ελλάδα, τόσο για σεμινάρια όσο και για συναυλίες, και εγώ προσωπικά χρωστώ τη γνωριμία μου με αυτόν στον Έλληνα πιανίστα και φίλο μου Δημήτρη Δημόπουλο, ο οποίος τον γνώριζε και έκανε μαθήματα μαζί του αρκετό καιρό πριν από μένα. 3) Ο Ρομπέρτο είχε έρθει 2 φορές στον Βόλο με δική μου προτροπή και παρέμβαση, προσκεκλημένος επισήμως από το ιστορικό Σωματείο “Φιλότεχνοι Βόλου” και την αείμνηστη Πρόεδρό τους και αιώνια Φίλη μου Έρση Σαράτση. Είχε πραγματοποιήσει λοιπόν δύο ιστορικά ρεσιτάλ στη Λέσχη Βόλου (“Εξωραϊστική”), και τα δύο στις 16 Μαρτίου, αλλά το 1ο το 1993 και το 2ο το 1995. Βίντεο από το 1ο ρεσιτάλ υπάρχουν στο κανάλι μου στο YouTube, και ηχητικό υλικό από το 2ο ρεσιτάλ στο κανάλι μου στο SoundCloud. 4) Μετά τα πρώτα μαθήματά μας με τον Ρομπέρτο το καλοκαίρι του 1992 (τα μαθήματά μου συνεχίστηκαν μέχρι το 1997), αναπτύχθηκε μεταξύ μας μια βαθιά και ειλικρινής φιλία. Ο θάνατός του με συγκλόνισε. Το λιγότερο που μπορούσα να κάνω αμέσως τότε, θα ήταν ένα ρεσιτάλ στη μνήμη του. Δεν μπορούσα να παίξω πιάνο, γιατί είχα προσβληθεί από εστιακή δυστονία στο δεξί μου χέρι. Έτσι, το ρεσιτάλ στη μνήμη του παρακάλεσα να το κάνει η φίλη μου, Βουλγάρα πιανίστα Nadejda Vlaeva, στα πλαίσια του νεοσύστατου τότε 1ου Φεστιβάλ “Ευμέλεια”, που ανέλαβε να διοργανώσει το Ίδρυμα Πορφυρογένη τον Απρίλιο του 2012, μετά από δική μου προτροπή και τεράστια προσωπική εργασία, η οποία συνεχίστηκε αμισθί μέχρι και σήμερα. Το ρεσιτάλ φυσικά έγινε τότε, αλλά εγώ ονειρευόμουν πάντα έναν Διαγωνισμό στο όνομα του Ρομπέρτο. Αυτό όμως, για να το επιχειρήσει κάποιος, χρειάζεται να τον έχει αγαπήσει πολύ βαθιά και να είναι τεράστια αφοσιωμένος στο έργο που έχει αφήσει (δισκογραφία, τρόπος παιξίματος, ο προσωπικός του ήχος, ο τρόπος διδασκαλίας του κλπ.), έργο που πρωτίστως πρέπει να έχει μελετήσει και να κατέχει καλά. Επειδή πιστεύω ότι πληρώ αυτές τις προϋποθέσεις, γι’αυτό και έκανα όνειρο ζωής μου τον Διαγωνισμό, μέχρι που φέτος πιστεύω πλέον ότι θα πραγματοποιηθεί με επιτυχία.
3. Σε ποιους απευθύνεται αυτός ο Διαγωνισμός;
Έχει τις εξής ηλιακές κατηγορίες: μέχρι 10 ετών, από 10-12 ετών, από 12-15, από 15-17 και από 18-27. Δηλαδή, καλύπτει όλα τα φάσματα των ηλικιών στα οποία μπορεί κανείς να είναι μαθητής ή σπουδαστής Πιάνου, από το Δημοτικό Σχολείο μέχρι τις Μουσικές Ακαδημίες και Πανεπιστήμια.
4. Ποιο θα είναι το ρεπερτόριο;
Το ρεπερτόριο περιλαμβάνει έργα όλων των εποχών και σχεδόν των περισσότερων συνθετών που έχουν γράψει αξιόλογη μουσική για Πιάνο αλλά και όλο το στάνταρ ρεπερτόριο που μπορεί (και πρέπει) να παίζει κάποιος που σπουδάζει Πιάνο (π.χ. Σονάτες Beethoven, Etudes Chopin, Πρελούδια και Φούγκες Bach – αναφέρομαι εδώ στην τελευταία ηλιακή κατηγορία φυσικά, γιατί στις μικρότερες έχουμε και Σονατίνες και έργα για μικρότερα παιδιά). Φυσικά υπάρχει όλο το ρεπερτόριο που έπαιζε ο ίδιος ο Ρομπέρτο Σίντον (με ιδιαίτερη αναφορά στους Liszt, Scriabin και Villa-Lobos), αλλά και κάποια έργα πιο εξειδικευμένα, με προτίμηση σε έργα Βραζιλιάνων και Ελλήνων συνθετών, τα οποία μπορούν να παιχτούν κατ’επιλογήν, ή/και έργα συνθετών των χωρών από τις οποίες προέρχονται οι διαγωνιζόμενοι. Γενικά, υπάρχει τεράστια ποικιλία ρεπερτορίου, γι’αυτό και ο Διαγωνισμός μπορεί να είναι ένα δέλεαρ για όλους τους ενδιαφερομένους.
5. Γιατί να επιλέξει κάποιος το συγκεκριμένο Διαγωνισμό για να αναμετρηθεί;
Γιατί: 1) θα είναι πολύ διαφορετικός από τους άλλους, 2) το επίπεδο θα είναι πολύ υψηλό, και αυτό αναμένεται επειδή εμείς οι ίδιοι βάζουμε τον πήχη πολύ ψηλά σ’αυτά που απαιτούνται να παίξει κάποιος, 3) δεν θα φέρει το όνομα οποιουδήποτε πασίγνωστου και φυσικά αναμφισβήτητα μέγιστου μουσουργού αλλά ο οποίος έχει πεθάνει εδώ και αιώνες (υπάρχουν π.χ. άπειροι διαγωνισμοί Chopin, Beethoven κλπ.), αλλά θα φέρει το όνομα ενός πιανίστα που έφυγε από κοντά μας πρόσφατα, που είναι ένας ζωντανός θρύλος και που όσοι τον γνώρισαν, θα συμφωνήσουν ότι ο ήχος του και γενικά η παρουσία του σε διεθνές επίπεδο ήταν κάτι ιδιαίτερο, 4) λόγω των εξαιρετικών πιανιστών που απαρτίζουν την Κριτική Επιτροπή, πιανίστες με διεθνή καριέρα, μεγάλη δισκογραφία, διεθνή βραβεία κλπ. και 5) λόγω του ότι ο Βόλος και γενικότερα η περιοχή μας θα αποτελέσει τεράστιο πόλο έλξης, και από τουριστικής άποψης.
6. Από ποιους απαρτίζεται η κριτική επιτροπή;
Από τον Νορβηγό πιανίστα Einar Steen-Nøkleberg (μεταξύ πολλών άλλων βραβείων και διακρίσεών του, η ηχογράφησή του στο πασίγνωστο και χιλιοπαιγμένο Κοντσέρτο του Grieg έχει ανακηρυχτεί από το BBC Magazine ως η καλύτερη όλων των εποχών), τον Βραζιλιάνο Amaral Vieira (μαθητής του Olivier Messiaen – κατέχει 10 βραβεία ως πιανίστας και 16 βραβεία ως συνθέτης και έχει κάνει περίπου 72 ηχογραφήσεις), τον Ρωσο-ισλανδό Vovka Ashkenazy (γιο του Vladimir Ashkenazy, με πολλές ηχογραφήσεις στην Decca μαζί με τον πατέρα του καθώς και περιοδείες, αλλά και μόνος του ως σολίστ με ορχήστρες κλπ.), τον Σέρβο Aleksandar Serdar (παλιός μαθητής του θρυλικού Leon Fleisher, με πρώτο CD για την εταιρεία ΕΜΙ και έξοχες κριτικές από το περιοδικό Gramophone) και εμένα.
7. Οι αιτήσεις μέχρι πότε γίνονται και με ποιόν τρόπο;
Είτε ηλεκτρονικά (τα πάντα υπάρχουν στην ιστοσελίδα του Διαγωνισμού https://robertoszidon.org , είτε ταχυδρομικώς στη διεύθυνση του Διαγωνισμού, δηλαδή την ταχυδρομική διεύθυνση του Δημοτικού Ωδείου Βόλου (Μεταμορφώσεως 1 – Βόλος 38333 / με ένδειξη στον φάκελο “για τον Διαγωνισμό Roberto Szidon”). Προθεσμία υποβολής των αιτήσεων συμμετοχής είναι η ημερομηνία 20 Μαΐου.
8. Πιστεύετε πως το κοινό του Βόλου είναι καλός ακροατής για τέτοιου είδους ακούσματα;
Ναι, πιστεύω πως θα υπάρχουν πολλοί Βολιώτες που θα έρχονται κάθε μέρα να παρακολουθούν, αλλά και από όλη την Ελλάδα, και, κατά την εκτίμησή μου, ακόμη περισσότεροι από το εξωτερικό.
9. Μπορεί να παρακολουθήσει το Διαγωνισμό όποιος επιθυμεί; Θα υπάρξει και live μετάδοση;
Ναι, θα μπορεί να τον παρακολουθήσει όποιος επιθυμεί. Πιθανότατα να υπάρξει ένα συμβολικό εισιτήριο. Αυτό θα αποφασιστεί από τον Δήμο Βόλου. Live μετάδοση θα προσπαθήσουμε να υπάρχει, τουλάχιστον από τα social media.
